Hüseyin ÖZKÖK – AJANSSPOR
Trendyol Üstün Lig’in ikinci haftasında oynanan Beşiktaş-Pendikspor müsabakasında Beşiktaş’ın korner atışı sonrasında Omar Colley’in baş vuruşu ile bulduğu golün iptalinin tartışmaları sürüyor.
Colley’in golü işleri karıştırdı
Karşılaşmada vazife yapan iki yardımcı hakemden biri olan Ogün Kamacı, Masuaku’nun sol köşe gönderinden sol ayağının içi ile kullandığı kornerde top şimdi havadayken bayrağını kaldırmış ve bu bayrağın akabinde Colley’in baş vuruşunda top Pendikspor kalesine girmişti.
Peki kural ne diyor?
IFAB’ın hazırladığı VAR protokolüne nazaran hakem düdüğünü, yardımcı hakem ise bayrağını net bir gol tehlikesinin olduğu durumlarda kendi inisiyatifleri ile geciktirebilme yetkisine sahip. Futbol Oyun Kuralları kitapçığında da yer verilen VAR protokolünde ilgili kısım şu formda yer almakta;
- Bayrağın/düdüğün geciktirilmesine lakin bir oyuncu gol atmak üzere iken yahut rakibin ceza alanı içine/ceza alanına gerçek, koşu yolunun açık olduğu çok net atak durumlarında müsaade verilebilir.
- Eğer bir yardımcı hakem ihlal için bayrağı geciktirirse, atak eden ekibin bir gol atması, penaltı vuruşu, hür vuruş, köşe vuruşu ya da taç atışı kazanması ya da birinci atak sonlandıktan sonra topun denetimini tutması durumunda, bayrağını kaldırmalıdır; öteki tüm durumlarda yardımcı hakem oyunun gerekliliklerine nazaran bayrağını kaldırıp kaldırmaması gerektiğine karar vermelidir.
Protokol, geciktirmeyi bir kural olarak emretmiyor
Anlaşılacağı üzere protokol hakemlerden gördükleri ihlali çabucak tespit etmeleri gerektiğini lakin birtakım durumlarda inisiyatif kullanarak düdüğü yahut bayrağı geciktirme yetkileri olduğunu söylüyor. Yani protokol geciktirmeyi bir kural olarak emretmiyor yalnızca hakemlerin kendi algıları ile bu türlü bir durumda kararlarını geciktirme yetkileri olduğunu söylüyor.
Ogün Kamacı kararından emin
Beşiktaş-Pendikspor müsabakasının imajlarına nazaran Yardımcı Hakem Ogün Kamacı tam hizada duruyor ve kendinden çok emin bir halde topun kale çizgisini geçtikten sonra içeriye döndüğü kararını vererek bayrağını top Colley’in başına gelmeden kaldırıyor. Yani bir öteki deyişle protokolün kendisine verdiği “geciktirme” yetkisini kullanmıyor ve oyun kuralları çerçevesinde gördüğünden emin olduğu ihlali anında tespit ediyor.
Gol, yeniden yardımcı hakemin kararıyla iptal olacaktı
Burada yardımcı hakemin, yanlışsız yahut yanlış, kurallara uymadığı üzere bir durum kelam konusu değil. Zira hakem bayrağını futbol oyun kurallarının emrettiği formda kendine nazaran hakikat kaldırıyor.
Ancak diyelim hakem bayrağı geciktirdi ve top Colley’in baş vuruşu sonrasında kaleye girdikten sonra bayrak kaldırdı. Bu kez VAR kendi yetkisi çerçevesinde dereye girecek fakat topun dışarıdan içeri kavis aldığını eldeki imgelerle ispat edemeyeceği için gol yeniden yardımcı hakemin kararıyla iptal olacaktı.
“Oyun kurallarını ihlal eden yanılgı yok”
Pazar günkü maçta golün verilmesi, yalnızca hakemin hiç bayrak kaldırmadan ortaya koşarak golü onaylamış olmasıyla mümkün olabilirdi.
Kısaca yapılan uygulamada futbol oyun kurallarını ihlal eden hiçbir hakem yanlışı yok. Sadece VAR teknolojisi kullanılan bir maçta verilen yetkiyi kullanmama durumu var. Bu tip bir durum için maç tekrarı asla kelam konusu olamaz. Zira VAR Protokolünde maçın geçerliği unsuru bunu açıkça belirtmekte.
Beşiktaş-Pendikspor maçının geçerliliği
Prensip olarak, aşağıdaki durumlarda maç geçersiz sayılmaz;
- VAR teknolojisinin arızalanması (gol çizgisi teknolojisinde olduğu gibi)
- VAR’ın dahil olduğu yanlış karar (çünkü VAR bir maç görevlisidir)
- Bir olayı incelememe kararı
- İncelenemeyen durumların/kararların incelenmesi
Kale çizgisi kamera uygulaması yok
Diğer yandan işin kamera boyutuna gelirsek. Dünyada hiçbir futbol tertibinde kale çizgisine konan kameralar topun kale çizgisini geçip geçmediğini tespit için koyulmuyor. Burada emel topun gol çizgisini geçip geçmediğini tespit etmek. Yayıncı kuruluşlar kale çizgisinden bilhassa daha âlâ manzara elde edebilmek için kale çizgisini büsbütün manzara içine almıyorlar. Bu hususta MHK’yi yahut yayıncı kuruluşu suçlamanın bence bir manası yok. Gol Çizgisi Teknolojisi kullanılan ülkelerde teknoloji, olmayan ülkelerde ise VAR topun çizgiyi geçip geçmediğini tespit ediyor.
